پورتال چیست؟
ارائه یک تعریف مشخص از پورتال همواره یک چالش بوده است. شاید واژه پورتال (به معنی دروازه یا محل ورود به یک شهر)، تا بحال بیشترین سوء کاربرد را در IT داشته است. طبق تعاریفی که تا بحال ارائه شده است، پورتال را میتوان یک مرکز ارائه خدمات و اطلاعات اینترنتی دانست که بر چهار پایه اصلی استوار است:
1) انطباق پذیری (Customization)
2) اختصاصی کردن (Personalization)
3) یکپارچگی (Integration)
4) پشتیبانی انجمنهای اینترنتی (Online Communities)
یکی از مهمترین مفاهیم پورتال، محتوا یا Content میباشد. محتوا را میتوان در حالت کلی هر شیء الکترونیکی، اعم از اسناد HTML/1) متمرکز کرن (Aggregation)
جمع آوری اطلاعات و خدمات از منابع متعدد و توزیع شده به طریقی قابل توجه و معنی دار.
2) اختصاصی کردن (Personalization)
Personalization ، پروسه ای است که از طرف پورتال برای نمایش اطلاعات به کاربران بر اساس نیازهای آنان اجرا میشود. این مقوله نیازمند وجود Content Metadata (یعنی اطلاعاتی در مورد اطلاعات موجود در سایت) است که نقش هر کدام از کاربران را، به علاوه حقوق دسترسی (Access Rights) آنها مشخص میکند.
3) توصیه و معرفی کردن محتوا (Recommendation)
هنگامی که یک نرم افزار، از اطلاعاتی که در مورد شما میداند، برای پیشنهاد کردن اطلاعات و یا خدمات جدید استفاده میکند، آن را یک سیستم Recommender مینامیم. پورتال میتواند بر اساس علاقمندیهای یک کاربر و یا اطلاعاتی که در مورد او میداند، مطالب مناسب را در اختیار او قرار دهد. این مهم میتواند حتی از طریق دنبال کردن موضوعات مورد علاقه کاربر صورت گیرد.
4) گلچین کردن و خلاصه کردن مطالب (Excerpt Content)
پورتال میتواند به صورت اتوماتیک مطالب را خلاصه نموده، در اختیار کاربر قرار دهد. به عنوان مثال کلمات کلیدی یک مقاله میتواند برای جستجوی آن مورد استفاده قرار گیرد.
شاید بتوان از Yahoo! به عنوان کاملترین پورتالی که تا به حال ساخته شده است نام برد. بنا به آنچه در بالا آورده شده است، تفاوت های اساسی میان یک وب سایت و یک پورتال وجود دارد. مهمترین این موارد در زیر به صورت خلاصه آورده شده است:
• پورتال به صورت دروازه ورود به یک بانک اطلاعاتی است. آنچه که مهم است، آن است که پورتال همواره ما را به سایتها یا پورتال های دیگر راهنمایی می کند و به خودی خود تنها یک راهنما است. برای همین است که در بعضی از موارد به پورتالها، Internet Yellow Pages می گوییم. در حالی که یک وب سایت می تواند حاوی مقدار زیادی اطلاعات باشد که فقط بر روی آن سایت قابل دسترسی است.
ممکن است، وب سایت از امکاناتی مشابه یک پورتال برای جستجو و مدیریت داده ها استفاده نماید، اما آنچه که مهم است آن است که این داده ها عموما بر روی پایگاه داده های خود سایت قرار دارند.
• پورتال عموما” حاوی مطالبی است که جنبه اطلاعات عمومی دارد. داده هایی که از منابع مختلف بر روی یک پورتال جمع آوری می شوند، معمولا دارای پراکندگی فراوانی هستند. به همین علت، در بسیاری از پورتال ها، ابزارهایی مانند Directory قرار داده می شود تا این اطلاعات را طبقه بندی نماید.
از سوی دیگر داده های قرار داده شده بر روی یک وب سایت، اولا” از منابع محدودتری تامین می شوند و ثانیا” دارای پراکندگی زیادی نبوده، حول یک محور و موضوع مشخص دور می زند.
• پورتال یک سیستم کاربر محور است. به این معنی که تمام امکانات پورتال بر این اساس پیش بینی شده است تا جوابگوی نیاز های کاربران با سلایق، علاقمندیها، سنین و رده های کاری متفاوت باشد. امکاناتی مثل پست الکترونیکی، Chat، انجمنهای اینترنتی و … همه برای آن است که کاربران را به هر شکل ممکن به پورتال دعوت نماید.
در حالیکه یک وب سایت،یک سیستم Subjective یا موضوع محور است. درست است در هر وب سایت، امکاناتی برای کاربران مختلف پیش بینی می شود، اما باید به این نکته توجه داشت که کاربری که با یک وب سایت کار میکند باید به شکلی به موضوع وب سایت مرتبط یا علاقمند باشد.
• یکی از مهمترین جنبه های تفاوت بین پورتال و وب سایت جنبه اقتصادی آن است. پورتال ها عموما” برای کسب درآمد ساخته شده اند. بیشتر پورتال ها درآمد های خود را از طریق تبلیغات کسب می نمایند.